Những điểm mới trong giải quyết tranh chấp đất đai theo Luật Đất đai 2024

Những điểm mới trong giải quyết tranh chấp đất đai theo Luật Đất đai 2024 (ảnh minh họa)

Luật Đất đai 2024 (có hiệu lực từ ngày 1/1/2025) đã đơn giản hóa tiêu chí lựa chọn thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai.

Cụ thể, đã quy định thêm cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai, buộc mọi tranh chấp đất đai trước khi Tòa án hoặc UBND các cấp có thẩm quyền giải quyết các bên tranh chấp phải thực hiện hòa giải tại UBND cấp xã nơi có đất tranh chấp.

Loại bỏ một dạng tranh chấp Tòa án giải quyết

Luật đất đai năm 2013 đã quy định rằng “tranh chấp tài sản gắn liền với đất do tòa án giải quyết”. Tuy nhiên, Luật đất đai năm 2024 đã loại bỏ hình thức tranh chấp này và thay vào đó áp dụng tiêu chí lựa chọn thẩm quyền giải quyết dựa trên tình trạng pháp lý ghi nhận quyền sử dụng đất của người dân.

Điểm mới của Luật đất đai năm 2024 tại điều 236 tiếp tục giữ nguyên quy định như sau: i) Tòa án sẽ giải quyết các tranh chấp đất đai có sổ hoặc có giấy tờ đủ điều kiện để được cấp sổ, hoặc đất không có giấy tờ nhưng đương sự chọn tòa án giải quyết tranh chấp; ii) Ủy ban nhân dân sẽ giải quyết các tranh chấp đất không có sổ hoặc không có giấy tờ đủ điều kiện cấp sổ.

Những điều chỉnh này giúp người dân, cơ quan hành chính và cơ quan tố tụng nhanh chóng xác định và lựa chọn được cơ quan có thẩm quyền để giải quyết tranh chấp đất đai, từ đó tránh được tình trạng chậm trễ và rối rắm trong quá trình giải quyết tranh chấp.

Thêm vào đó, Luật đất đai năm 2024 đã bổ sung Trọng tài thương mại Việt Nam vào danh sách các cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai. Theo điều 236, khoản 5 của Luật đất đai năm 2024, Trọng tài thương mại Việt Nam sẽ giải quyết các tranh chấp giữa các bên phát sinh từ hoạt động thương mại liên quan đến đất đai.

Dựa trên khoản 1 của điều 3 trong Luật thương mại năm 2005, “Hoạt động thương mại là hoạt động nhằm mục đích sinh lợi, bao gồm mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ, đầu tư, xúc tiến thương mại và các hoạt động nhằm mục đích sinh lợi khác”. Từ ngày 01/01/2025, trong trường hợp tranh chấp giữa các thương nhân liên quan đến đất đai và có mục đích lợi nhuận, đương sự chỉ có thể lựa chọn giữa Tòa án và Trọng tài Việt Nam để giải quyết mà không còn lựa chọn Ủy ban nhân dân.

Bắt buộc phải hòa giải mọi tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã trước khi đề nghị cơ quan Nhà nước có thẩm quyền giải quyết

Theo quy định mới tại khoản 2 Điều 235 Luật Đất đai 2024 thì các bên tranh chấp phải thực hiện hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất tranh chấp trước khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết. Cơ quan Nhà nước có thẩm quyền giải quyết bao gồm Tòa án và Ủy ban nhân dân các cấp. Trọng tài thương mại Việt Nam là tổ chức phi chính phủ do vậy tranh chấp giữa các bên phát sinh từ hoạt động thương mại liên quan đến đất đai sẽ không bắt buộc phải tiến hành hòa giải trước khi đề nghị cơ quan này giải quyết.

Dù vậy với quy định này khối lượng vụ việc phải thực hiện hòa giải tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã sẽ vô cùng lớn, có thể gây quá tải cho cán bộ, công chức các địa phương.

Thực tế trước đây khi thi hành luật đất đai năm 2013 liên quan đến việc hòa giải tại UBND cấp xã trước khi khởi kiện Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đã ban hành Nghị quyết số 04/2017 hướng dẫn cụ thể để giảm khối lượng vụ việc tranh chấp đất đai buộc phải hòa giải tại UBND cấp xã trước khi khởi kiện tại Tòa án:

i) đối với tranh chấp ai là người có quyền sử dụng đất mà chưa được hòa giải tại UBND cấp xã nơi có đất tranh chấp theo quy định tại Điều 202 Luật Đất đai 2013 thì được xác định là chưa có đủ điều kiện khởi kiện quy định tại điểm b khoản 1 Điều 192 Bộ luật tố tụng dân sự2015;

ii) Còn đối với tranh chấp khác liên quan đến quyền sử dụng đất như: tranh chấp về giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất, tranh chấp về thừa kế quyền sử dụng đất, chia tài sản chung của vợ chồng là quyền sử dụng đất,… thì thủ tục hòa giải tại Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có đất tranh chấp không phải là điều kiện khởi kiện vụ án.

Trong thời gian sắp tới Tòa án nhân dân tối cáo sẽ cần ban hành các Nghị quyết, hướng dẫn liên quan đến điều kiện khởi kiện về tranh chấp đất đai tại tòa án để đồng bộ, phù hợp với quy định của Luật đất đai năm 2024.

Luật đất đai năm 2024 hứa hẹn tạo ra sự rõ ràng, minh bạch, thuận lợi cho người dân, cơ quan Nhà nước, Tòa án, Trọng tài thương mại Việt Nam trong việc giải quyết nhanh chóng các vụ việc tranh chấp đất đai vốn là những tranh chấp căng thẳng, phố biến nhất trong xã hội Việt Nam ở hiện tại và tương lai.

LIÊN HỆ CÔNG TY LUẬT THÁI DƯƠNG

Chi tiết xin liên hệ:

Công ty Luật Thái Dương FDI Hà Nội

Điện thoại: 0866 222 823

Email: luatthaiduonghanoi@gmail.com

Website: https://luatsudatdaivietnam.vn/

Fanpage: https://www.facebook.com/luatthaiduongfdihanoi

Địa chỉ: Tòa nhà Licogi 13, Số 164 Khuất Duy Tiến, Thanh Xuân, Hà Nội

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

0866.222.823
Contact