Phân tích Bản án về tranh chấp quyền sử dụng đất và yêu cầu bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng số 14/2024/DS-PT

Vụ án tranh chấp quyền sử dụng đất và yêu cầu bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng giữa bà Nguyễn Thị Bình và ông Phạm Văn Đức tại Tòa án nhân dân tỉnh Hòa Bình là một vụ án phức tạp, với nhiều yếu tố pháp lý và tình tiết cụ thể đáng chú ý. Xét xử vào ngày 06 tháng 5 năm 2024, vụ án này không chỉ đơn thuần là một cuộc tranh chấp đất đai mà còn liên quan đến các vấn đề như bồi thường thiệt hại, tính hợp pháp của hợp đồng tặng cho, và các quyết định hành chính. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết nội dung vụ án, các điểm mấu chốt, quan điểm và nhận định của các bên, cùng với chiến lược và chiến thuật mà họ đã sử dụng trong suốt quá trình tố tụng.

I. Nội dung vụ án

Bà Nguyễn Thị Bình đã khởi kiện ông Phạm Văn Đức, yêu cầu ông Đức trả lại gần 4.705,8m² đất rừng mà bà cho rằng gia đình bà đã khai hoang và sử dụng từ năm 1989. Bà Bình còn yêu cầu ông Đức bồi thường thiệt hại 296.100.000 đồng do mất thu hoạch trong 18 năm và hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) cấp cho ông Nguyễn Văn Thắng, người đã tặng cho ông Đức quyền sử dụng đất này.

Ông Phạm Văn Đức, bị đơn trong vụ án, phủ nhận các yêu cầu của bà Bình, khẳng định rằng ông đã khai hoang và sử dụng diện tích đất này từ năm 2004 và đã được UBND xã Yên Thắng, thành phố Hòa Bình xác nhận quyền sử dụng. Ông Đức cũng đưa ra các tài liệu pháp lý để chứng minh tính hợp pháp của quyền sở hữu đất và bác bỏ yêu cầu bồi thường của bà Bình.

II. Các điểm mấu chốt của vụ án

Nguồn gốc đất tranh chấp và quyền sử dụng đất

Vấn đề đầu tiên cần xem xét trong vụ án là xác định nguồn gốc đất tranh chấp và quyền sử dụng đất. Bà Nguyễn Thị Bình khẳng định rằng gia đình bà đã khai hoang diện tích đất này từ năm 1989 và đã sử dụng nó liên tục cho đến khi ông Phạm Văn Đức chiếm đoạt vào năm 2004. Bà Bình dựa vào danh sách giao đất của Hợp tác xã Yên Thắng lập vào năm 1995 để khẳng định quyền sở hữu đất.

Tuy nhiên, ông Đức đã phản bác lại bằng cách trình bày rằng diện tích đất tranh chấp đã bị bỏ hoang trong một thời gian dài trước khi ông khai hoang và sử dụng từ năm 2004. Ông cũng đã kê khai và được UBND xã Yên Thắng xác nhận quyền sử dụng đất vào năm 2008. Đây là một trong những yếu tố quan trọng mà Tòa án đã xem xét để xác định quyền sử dụng đất thuộc về ông Đức, căn cứ theo các quy định của Luật Đất đai 2013.

Việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ)

GCNQSDĐ số I 579920 được UBND thị xã Hòa Bình cấp cho ông Nguyễn Văn Thắng vào tháng 10/1996 với diện tích 55 ha đất rừng sản xuất. Bà Bình cho rằng trong diện tích này có phần đất của gia đình bà, nhưng không cung cấp được chứng cứ cụ thể để chứng minh điều này. Tòa án đã căn cứ vào các quy định tại Điều 4, Điều 5 của Nghị định số 43/2014/NĐ-CP về việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất, và Điều 168 của Luật Đất đai 2013 để xác định việc cấp GCNQSDĐ cho ông Thắng là đúng quy định của pháp luật tại thời điểm đó.

Điều này cũng cho thấy rằng việc cấp GCNQSDĐ cho ông Thắng là hợp pháp và không có căn cứ để hủy bỏ, dù bà Bình có yêu cầu như vậy. Đây là một điểm mấu chốt trong vụ án, bởi nếu GCNQSDĐ của ông Thắng không hợp pháp, yêu cầu của bà Bình có thể được Tòa án xem xét lại.

Hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất

Hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất giữa ông Nguyễn Văn Thắng và ông Phạm Văn Đức được lập vào năm 2013. Hợp đồng này đã được Văn phòng công chứng ĐN công chứng hợp pháp. Bà Bình yêu cầu hủy hợp đồng này với lý do rằng đất thuộc sở hữu của gia đình bà và hợp đồng tặng cho là không hợp pháp.

Tuy nhiên, Tòa án đã nhận định rằng hợp đồng tặng cho này đã được thực hiện đúng quy định của Luật Công chứng 2014, và không có căn cứ pháp lý để hủy bỏ. Việc này cho thấy Tòa án đã xem xét kỹ lưỡng các điều khoản pháp lý liên quan đến hợp đồng tặng cho và xác định rằng không có sai sót nào trong quá trình thực hiện hợp đồng này.

Yêu cầu bồi thường thiệt hại

Yêu cầu bồi thường thiệt hại 296.100.000 đồng của bà Bình do mất thu hoạch từ năm 2004 đến năm 2022 là một trong những yêu cầu chính trong vụ án. Bà Bình cho rằng do mất quyền canh tác trên diện tích đất tranh chấp, gia đình bà đã mất đi một khoản thu nhập lớn.

Tuy nhiên, Tòa án đã bác bỏ yêu cầu này dựa trên cơ sở rằng bà Bình không có quyền sử dụng hợp pháp đối với diện tích đất này. Theo Điều 584 Bộ luật Dân sự 2015, yêu cầu bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng chỉ được chấp nhận khi có thiệt hại xảy ra do hành vi trái pháp luật. Trong trường hợp này, vì bà Bình không chứng minh được quyền sở hữu hợp pháp của mình đối với đất tranh chấp, yêu cầu bồi thường của bà đã bị Tòa án bác bỏ.

III. Phân tích quan điểm và nhận định của các bên

Quan điểm của nguyên đơn (bà Nguyễn Thị Bình)

Bà Nguyễn Thị Bình đã xây dựng quan điểm của mình dựa trên cơ sở lịch sử sử dụng đất từ năm 1989, nhấn mạnh vào việc gia đình bà đã khai hoang và canh tác trên mảnh đất tranh chấp trước khi bị ông Đức chiếm đoạt. Bà Bình cũng tập trung vào khía cạnh thiệt hại kinh tế do mất khả năng canh tác trên diện tích đất này trong suốt 18 năm. Bà đã tính toán chi tiết số tiền bồi thường mà bà cho rằng mình đáng được nhận.

Điểm đặc sắc trong cách trình bày của bà Bình là việc bà dựa vào yếu tố lịch sử sử dụng đất lâu dài và sự thừa nhận từ phía Hợp tác xã thông qua danh sách giao đất để khẳng định quyền sở hữu của mình. Tuy nhiên, cách trình bày này gặp khó khăn khi phải đối diện với yêu cầu chứng minh quyền sở hữu đất bằng các giấy tờ hợp pháp, điều mà bà Bình không thể cung cấp đầy đủ. Chính sự thiếu hụt này đã làm suy yếu lập luận của bà trước Tòa án.

Quan điểm của bị đơn (ông Phạm Văn Đức)

Ông Phạm Văn Đức đã trình bày quan điểm của mình một cách mạch lạc, rõ ràng, và tập trung vào việc chứng minh quyền sử dụng đất hợp pháp của mình. Điểm đặc sắc trong cách trình bày của ông Đức là việc ông dựa trên các tài liệu pháp lý chính thức, như sổ mục kê của UBND xã Yên Thắng, để khẳng định rằng ông là người khai hoang và sử dụng đất hợp pháp từ năm 2004. Ông Đức cũng sử dụng các chứng cứ từ chính quyền địa phương để củng cố quan điểm của mình, điều này tạo ra một lợi thế đáng kể trước Tòa.

Cách trình bày của ông Đức còn thể hiện sự tự tin khi đối mặt với yêu cầu hủy hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất giữa ông và ông Nguyễn Văn Thắng. Ông Đức lập luận rằng hợp đồng này đã được thực hiện đúng quy định pháp luật và không có lý do gì để hủy bỏ. Điều này cho thấy ông Đức đã chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt pháp lý và tập trung vào các yếu tố pháp lý cụ thể, tạo sự thuyết phục mạnh mẽ.

Quan điểm của những người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan

Những người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan, đặc biệt là ông Nguyễn Văn Thắng, đã trình bày quan điểm của mình một cách nhất quán với quan điểm của bị đơn. Ông Thắng khẳng định rằng ông không biết và không liên quan đến việc bà Bình khẳng định quyền sở hữu đối với phần đất tranh chấp. Cách trình bày của ông Thắng tập trung vào việc xác định ranh giới quyền sở hữu của mình và hành động tặng cho quyền sử dụng đất là hợp pháp.

Điểm đặc sắc trong quan điểm của ông Thắng là sự đồng nhất và hỗ trợ chặt chẽ cho quan điểm của ông Đức. Điều này giúp củng cố vị thế pháp lý của bị đơn trong vụ án và tạo ra một bức tranh rõ ràng về quyền sở hữu đất từ góc độ pháp lý.

Quan điểm của UBND xã Yên Thắng và UBND thành phố Hòa Bình

Các cơ quan này đã cung cấp thông tin về sổ mục kê và các quy định pháp lý liên quan đến việc cấp GCNQSDĐ, và đều xác nhận rằng ông Đức là người quản lý và sử dụng đất hợp pháp. Cách trình bày của các cơ quan này mang tính chất hỗ trợ mạnh mẽ cho quan điểm của bị đơn, tạo ra sự nhất quán trong việc xác định quyền sử dụng đất.

IV. Phân tích quan điểm của Tòa án và Viện kiểm sát

Nhận định của Tòa án

Tòa án nhân dân tỉnh Hòa Bình sau khi xem xét tất cả các tài liệu, chứng cứ và lập luận từ các bên đã đưa ra các nhận định quan trọng như sau:

• Về quyền sử dụng đất: Tòa án nhận định rằng diện tích đất tranh chấp đã bị bỏ hoang từ lâu và ông Đức là người đã khai hoang và sử dụng đất hợp pháp từ năm 2004. Bà Bình không cung cấp được chứng cứ hợp pháp để chứng minh quyền sử dụng đất của mình, do đó yêu cầu của bà không được chấp nhận.
• Về GCNQSDĐ: Tòa án khẳng định rằng việc cấp GCNQSDĐ cho ông Nguyễn Văn Thắng là đúng quy định pháp luật tại thời điểm đó. Không có căn cứ để hủy bỏ GCNQSDĐ này, và việc bà Bình yêu cầu hủy là không có cơ sở.
• Về hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất: Tòa án cho rằng hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất giữa ông Thắng và ông Đức đã được thực hiện hợp pháp, đúng quy định của pháp luật về công chứng. Không có căn cứ để hủy bỏ hợp đồng này.
• Về yêu cầu bồi thường thiệt hại: Tòa án nhận định rằng bà Bình không có quyền sử dụng hợp pháp đối với diện tích đất tranh chấp, do đó yêu cầu bồi thường thiệt hại của bà là không có căn cứ pháp lý và không được chấp nhận.

Quan điểm của Viện kiểm sát

Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hòa Bình tại phiên tòa phúc thẩm đã đưa ra ý kiến rằng Tòa án cấp sơ thẩm đã xử lý vụ án đúng theo quy định pháp luật. Viện kiểm sát đồng ý với Tòa án rằng việc không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Bình là có căn cứ, vì bà Bình không cung cấp được chứng cứ nào mới để chứng minh quyền sử dụng đất của mình.

Viện kiểm sát cũng nhấn mạnh rằng việc cấp GCNQSDĐ cho ông Thắng là đúng quy định và hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất giữa ông Thắng và ông Đức cũng hợp pháp. Do đó, không có căn cứ để hủy bỏ các quyết định này. Viện kiểm sát đã thể hiện quan điểm một cách rõ ràng và logic, tập trung vào việc bảo vệ tính hợp pháp của các quyết định và hợp đồng đã được thực hiện.

V. Phân tích chiến lược và chiến thuật của các bên

Chiến lược và chiến thuật của nguyên đơn (bà Nguyễn Thị Bình)

Bà Nguyễn Thị Bình đã lựa chọn chiến lược tập trung vào yếu tố lịch sử sử dụng đất và thiệt hại kinh tế do mất khả năng canh tác. Chiến lược này được xây dựng trên nền tảng tình cảm và sự đồng cảm của Tòa án đối với những khó khăn mà gia đình bà đã trải qua. Mục tiêu của bà Bình là chứng minh rằng gia đình bà đã khai hoang và sử dụng mảnh đất từ lâu trước khi bị ông Đức chiếm đoạt, từ đó tạo ra một sự thuyết phục rằng quyền lợi của gia đình bà cần được bảo vệ.

Chiến thuật của bà Bình bao gồm việc trình bày chi tiết thiệt hại kinh tế và viện dẫn danh sách giao đất của Hợp tác xã để khẳng định quyền sở hữu đất. Tuy nhiên, sự thiếu hụt về chứng cứ pháp lý đã làm suy yếu chiến thuật này, khiến bà Bình gặp khó khăn trong việc thuyết phục Tòa án.

Chiến lược và chiến thuật của bị đơn (ông Phạm Văn Đức)

Ông Phạm Văn Đức đã chọn một chiến lược phòng thủ vững chắc, tập trung vào việc chứng minh tính hợp pháp trong việc sử dụng và sở hữu đất. Chiến lược của ông Đức là khai thác tối đa các tài liệu pháp lý chính thức để củng cố lập luận rằng ông đã khai hoang và sử dụng mảnh đất tranh chấp một cách hợp pháp từ năm 2004. Mục tiêu của ông là chứng minh rằng mọi hành động của ông đều tuân thủ pháp luật và được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận.

Chiến thuật của ông Đức bao gồm việc sử dụng chứng cứ pháp lý chính thức, nhấn mạnh vào quyền sở hữu hợp pháp và phản công qua hợp đồng tặng cho. Ông Đức đã chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt pháp lý và sử dụng các tài liệu pháp lý để bảo vệ quyền lợi của mình, điều này giúp ông tạo ra một lập luận mạnh mẽ trước Tòa án.

Chiến lược và chiến thuật của những người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan

Những người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan, đặc biệt là ông Nguyễn Văn Thắng và UBND xã Yên Thắng, đã chọn chiến lược đồng thuận và hỗ trợ mạnh mẽ cho bị đơn. Mục tiêu của họ là bảo vệ tính hợp pháp của các hành động đã được thực hiện liên quan đến việc cấp đất và chuyển nhượng quyền sử dụng đất.

Chiến thuật của họ bao gồm việc đồng nhất lập luận với bị đơn, cung cấp thông tin pháp lý hỗ trợ và xác nhận tính hợp pháp của các giấy tờ. Sự hỗ trợ mạnh mẽ từ phía họ đã tạo nên một mặt trận thống nhất, làm tăng sức mạnh của lập luận pháp lý trước Tòa án.

VI. Kết luận

Vụ án tranh chấp quyền sử dụng đất tại Tòa án nhân dân tỉnh Hòa Bình là một vụ án phức tạp, với nhiều yếu tố pháp lý và tình tiết đáng chú ý. Bài viết đã phân tích chi tiết các điểm mấu chốt, quan điểm và nhận định của các bên, cùng với chiến lược và chiến thuật mà họ đã sử dụng trong suốt quá trình tố tụng.

Kết quả cuối cùng cho thấy bị đơn, ông Phạm Văn Đức, đã thành công trong việc bảo vệ quyền lợi của mình nhờ vào việc sử dụng các chứng cứ pháp lý hợp pháp và chiến lược phòng thủ mạnh mẽ. Trong khi đó, nguyên đơn, bà Nguyễn Thị Bình, mặc dù đã cố gắng tận dụng yếu tố lịch sử sử dụng đất và thiệt hại kinh tế, nhưng sự thiếu hụt về chứng cứ pháp lý đã khiến bà không thể thuyết phục được Tòa án.

Từ vụ án này, có thể thấy rằng trong các tranh chấp pháp lý, việc chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt chứng cứ và sử dụng chiến thuật pháp lý hợp lý đóng vai trò then chốt trong việc đạt được thành công trước Tòa án. Việc tận dụng tối đa các tài liệu pháp lý và sự hỗ trợ từ các cơ quan nhà nước đã giúp bị đơn và những người liên quan đạt được thắng lợi trong vụ án này.

Chi tiết liên hệ: